پلتفرم چیست؟

پلتفرم واژه ای لاتین است و در فارسی به معنای سکو است. هر مکانی که باعث می شود افراد بهتر و بالاتر از دیگران دیده شوند. اما در حقیقت پلتفرم ها یک بنیان هستند. بنیانی که فضای مناسبی فراهم می کند تا افراد با استفاده از خلق ایده های جدید، برنامه ها و استراتژی های نو در جهت رشد کسب و کار خود قدم بردارند. در ادامه با ما همراه باشید تا با مفهوم پلتفرم در حوزه های مختلف آشنا شوید.

مفهوم پلتفرم (platform) چیست؟

مفهوم پلتفرم بسیار گسترده است و ممکن است در حوزه های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین در زمینه های گوناگونی ممکن است طراحی و اجرا شود. به عنوان مثال اگر در حوزه خودرو فعالیت داشته باشید بارها شنیده اید که مثلا شرکت آئودی، ماشین جدید خود را بر پایه پلتفرم ورژن قبلی ساخته است. گاهی یک شرکت خودروسازی پلتفرم اولیه یک خودرو را از شرکت سازنده خریداری می کند و سپس بر پایه آن محصول خود را تولید می کند و آن را با نام جدیدی روانه بازار می کند. درواقع بنیان هر دو ماشین یکسان است. اما از نظر ظاهری با یکدیگر متفاوت خواهند بود.
در حوزه اپلیکیشن ها گفته می شود که برنامه یا اپلیکیشن خاصی پلتفرم مخصوص اندروید خود را معرفی کرده است. پلتفرم در معنای کلی مجموعه ای از نرم افزارها، سخت افزارها و سیستم عامل هاست. گاهی برخی افراد مفهوم پلتفرم را با سیستم عامل اشتباه می گیرند. این دو بسیار به هم شبیهند. اما در واقع می توان گفت سیستم عامل هم بخشی از پلتفرم محسوب می شود. 

کسب و کار پلتفرمی چیست؟

پلتفرم را می توان یک راه ارتباطی بین کسب و کار و مشتری دانست. پلتفرم راهی است تا بتوان با استفاده از آن یک محصول را به یک مشتری رساند. بیشترین استفاده از مفهوم پلتفرم در حوزه کسب و کارهای مختلف است. پلتفرم در واقع بستری است که شرایطی متناسب با اهداف کسب و کار فراهم می کند تا بتواند محصولات و خدمات خود را به کاربران مختلف ارائه دهد و در مقابل بتواند دستمزد خود را دریافت کند. گاهی هم برخی پلتفرم ها فکری بزرگ تر دارند. به این صورت که بستری فراهم می کنند تا چند کسب و کار بتوانند در آن فعالیت داشته باشند و محصولات خود را عرضه کنند. در صورتی که پلتفرم از برنامه نویسی مناسبی برخوردار باشد و تمامی اهداف در آن گنجانده شده باشد و هر چند وقت یک بار آپدیت شود کسب و کار وضعیت موفق تری خواهد داشت.
هرچقدر کاربران از یک پلتفرم استقبال کنند و تعامل بیشتری با آن داشته باشند نشانه موفقیت کسب و کار در فعالیت های پلتفرمی خواهد بود. پلتفرم های کسب و کار روز به روز راه های ارتباطی صمیمانه خود را با کاربران افزایش می دهند و به سلیقه کاربر بیش از هر چیزی اهمیت داده می شود. به عنوان مثال اگر در یک مرورگر یا شبکه اجتماعی یک کلمه خاص را سرچ کنید، تا مدت ها تصاویر و تبلیغات و سایت های مرتبط با آن را خواهید دید. همین امر نشان دهنده اهمیت به خواسته های کاربران در پلتفرم است.

اهمیت پلتفرم  چیست؟

تا اینجای مطلب به طور کامل با مفهوم پلتفرم و کاربردهای آن آشنا شدید و متوجه شدید که یک پلتفرم چقدر می تواند به یک کسب و کار در موفقیت و به کاربر در رسیدن به محصول مورد نظر خود کمک کند. پس از اهمیت بسیاری برخوردار است. اهمیت پلتفرم ها در آینده زندگی انسان ها و از نظر فرهنگی و اجتماعی قابل چشم پوشی نیست. هرچه زمان می گذرد پلتفرم ها قوی تر خواهند شد. با ساخت یک پلتفرم با برنامه ریزی دقیق می توان شبکه ای ساخت که تمامی افرادی را که در آن حوزه فعالیت می کنند را به مشتریان واقعی متصل کرد. با گذشت زمان و استقبال کاربران تلاش برای افزایش شرایط آسایش کاربران و رسیدن به محصولاتشان بیشتر می شود و این آسایش هم برای کاربران و هم برای مدیران پلتفرم ها فراهم می شود.
همانطور که گفته شد پلتفرم نیاز به اهداف مشخص، برنامه نویسی دقیق، برنامه ریزی و همچنین وضع قوانین مناسب دارد و در صورتی که یک پلتفرم هدف درستی نداشته باشد با شکست مواجه خواهد شد. اهمیت پلتفرم تنها برای موفقیت یک برند و یا کسب و کار نیست. بلکه در موفقیت اقتصاد یک جامعه و یک کشور نیز نقش دارد و می تواند باعث ایجاد رابطه یک کشور با کشور دیگر و همچنین افزایش درآمد متمرکز یک کشور باشد. تعاملات مالی در سطح بین المللی شاید بدون استفاده از پلتفرم هم امکان پذیر باشد، اما قطعا بسیار دشوارتر خواهد بود. همچنین یک پلتفرم بزرگ می تواند به موفقیت کسب و کارهای کوچک کمک کند.

انواع کسب‌وکارهای پلتفرمی

تمامی پلتفرم های کسب و کار از یک فالوده و یک بنیان یکسان برخوردار هستند. اما الزاما شبیه به یکدیگر نیستند. طراحی پلتفرم باید با نوع آن همخوانی داشته باشد تا بتواند به موفقیت کسب و کار کمک کند. در صورتی که یک پلتفرم به درستی نتواند متناسب با نوع خود فعالیت کند باعث شکست کسب و کارخواهد شد. اینکه تشخیص داده شود که هر کسب و کار مرتبط با چه نوع پلتفرمی است از اهمیت بالایی برخوردار است و همواره یکی از قدم های اولیه در طراحی پلتفرم محسوب می شود. به طور کلی ۸ نوع کسب و کار پلتفرمی شناخته شده است که با توجه به تراکنش هایی که در آن ها انجام می شود تقسیم بندی می شوند:

•  پلتفرم خدمات

ارائه دهنده خدمات به کاربران هستند. در این پلتفرم ارائه دهندگان خدمات و متقاضیان آن در یک بستر گرد هم آمده اند. ارائه دهنده خدمات خود را عرضه می دارد و در مقابل کاربر خدمت مورد نیاز خود را دریافت می کند.

• پلتفرم بازار

 افراد برای خرید محصول مورد نظرشان دیگر نیاز نیست برای پیدا کردن آن وقت و هزینه خود را در بازار هدر دهند. بلکه به یک پلتفرم بازار مراجعه می کنند و کالای مورد نظرشان را خریداری می کنند.

• پلتفرم پرداخت

سیستم های دریافت و پرداخت و صادرکننده های کارت های اعتباری در این دسته قرار می گیرند. تراکنش های مالی دیگر نیاز به پرداخت پول های کاغذی ندارند. بلکه با استفاده از یک پلتفرم پرداخت می توانید تراکنش های مالی خود را انجام دهید و یا اعتبار مالی مورد نیاز خود را دریافت کنید.

• پلتفرم سرمایه گذاری

مانند بازارهای مالی همچون بورس و یا بازار ارزهای دیجیتال که می توانید در این پلتفرم ها سرمایه گذاری کنید و در موقعیت مناسب سود خود را برداشت کنید.

•  پلتفرم شبکه های اجتماعی

پلتفرم شبکه های اجتماعی همچون تلگرام، اینستاگرام و یا فیس بوک که صرفا با هدف دوست یابی و ارتباط با اقوام و آشنایان طراحی اند و امروزه به عنوان محلی برای ارائه خدمات و محصولات نیز شناخته می شوند.

• پلتفرم های ارتباطی

این پلتفرم ها به منظور ایجاد ارتباط بین یک نفر با افراد دیگر و گروه ها و مجامع مختلف به منظور بحث و تبادل نظر تولید شده اند. 

• پلتفرم توسعه

در سه نوع دسته بندی می شود. پلتفرم توسعه بسته که نرم افزارهایی هستند که به منظور دسترسی به داده ها مورد استفاده قرار می گیرند. پلتفرم توسعه تحت کنترل که نرم افزارهایی هستند که به منظور ایجاد یک محیط یکپارچه و تحت کنترل مورد استفاده قرار می گیرند. پلتفرم توسعه باز که همان نرم افزارهای منبع باز و رایگان هستند.

• پلتفرم تبلیغاتی

در این دسته مجلات و روزنامه هایی قرار می گیرند که با چاپ کردن محتوای جالب به تبلیغات یک محصول و یا خدمات می پردازند. در میان وب سایت ها همواره با این نوع پلتفرم ها سر و کار داریم که اخبار و اطلاعات جدید و مفید را در اختیار کاربران خود قرار می دهند.

ساختار کسب و کارهای پلتفرمی چگونه است؟

ساختار کسب و کارهای پلتفرمی به گونه ای است که با ایجاد تسهیل در تراکنش ها باعث ایجاد ارزش می شود. در واقع نه مانند کسب و کارهای خطی است که فقط به تولید محصول و خدمت می پردازند و نه اینکه می توان به طور کامل آن را غیر خطی شناخت. پلتفرم کسب و کار برای کاربران خود ارزش ایجاد می کند و با آن ها ارتباط برقرار می کند. در واقع این اتباطات هستند که به ارزش تبدیل می شوند. انجام تراکنش های درست در پلتفرم باعث می شود کاربر دائما به آن رجوع کرده و از آن استفاده کند.
اما با ایجاد پلتفرم تنها می توان رفتار خود را کنترل کرد و نمی توان بر رفتار هزاران کاربری که با پلتفرم ارتباط گرفته اند تسلط داشت. در ابتدای کار باید کاری کرد که کاربران به پلتفرم جذب شوند. سپس باید کاری کرد که کاربران به یکدیگر متصل شوند. سپس باید از تکنولوژی استفاده کرد که باعث ایجاد تسهیل در تراکنش ها شود. در نهایت باید قوانینی وضع کرد که کیفیت و اعتماد را حفظ کند. 

پلتفرم کسب و کار چه ارزش افزوده ای برای سازمان یا کاربر ایجاد می‌کند؟

هر نوع کسب و کاری که با پلتفرم حرکت کند، در ابعاد مختلفی می تواند رشد چشمگیر داشته باشد. استفاده از پلتفرم باعث کاهش هزینه ها هم برای سازمان و هم برای کاربر می شود. مشتری احساس بهتری از استفاده از پلتفرم خواهد داشت و در نتیجه هر دو طرف معامله سود خواهند کرد. سازمان با اعتباری که از طریق پلتفرم کسب می کند می تواند بهتر و بالاتر از رقبای دیگر خود دیده شود.
جمع بندی
در این مطلب با مفهوم پلتفرم و کاربرد آن در کسب و کارهای مختلف آشنا شدید. طراحی یک پلتفرم قوی نیازمند شناسایی درست بازار و استفاده از خلاقیت و ایده طراحان است. پلتفرم در صورتی که به صورت درست و اصولی طراحی شده باشد هم برای سازمان و هم برای کاربر می تواند بسیار سودمند باشد. در صورتی که یک سازمان بتواند با برنامه ریزی درست چهار عملکرد اصلی یعنی: ساخت مخاطبان، متصل کردن افراد به یکدیگر، فراهم کردن محصولات و خدمات و ابزارهای مناسب، ایجاد قوانین و استانداردهای درست را به درستی انجام دهد. تراکنش اصلی نیز با موفقیت همراه خواهد بود.